سلآموز بیاموز تا سالم باشی

برای داشتن بينايی مطلوب، معاينه منظم چشم ها، شناسايی و رفع مشكلات چشمی، آشنايی با عوارض چشمی و مراقبت مداوم از چشم ها ضروری است. معاينات چشمی معاينه چشم ها توسط چشم پزشک يا بينايی سنج (اپتومتريست) انجام می شود. عيوب انكساری از عواملی هستند كه می توانند حدت بينايی را دچار مشكل كنند.

عیوب انکساری چیست؟

برای اینکه چشم‌ها خوب ببینند، اشعه‌های نور باید توسط قرنیه و عدسی شکسته شوند، طوری که روی شبکیه، لایه عصبی که در پشت چشم کشیده شده، متمرکز شوند. شبکیه تصویری که توسط این اشعه‌های نوری تشکیل شده را دریافت و تصویر را از طریق عصب بینایی به مغز می‌فرستد. عیب انکساری به این معناست که شکل چشمان شما نمی‌تواند نور مناسب را شکسته کند، لذا تصویری که می‌بینید تار است. 

انواع عيوب انكساری چشم عبارتند از:

نزديک بینی: در نزديک بينی، چشم ما اشيای نزديک را واضح می بيند اما اشيای دور تار به نظر می رسند. در چشم های افراد نزديک بين معمولا كره چشم بزرگ تر از ديگران است. به موازات رشد و تكامل بدن در دوران نوجوانی، نزديک بينی معمولا تشديد می شود.

دوربینی : در دوربينی، اشيای دور واضح و اشيای نزديک تار به  نظر می رسند. كره چشم  افراد دوربين معمولا كوچک تر از ديگران است.

آستیگماتیسم : در آستيگماتيسم، شكل غيرعادی قرنيه موجب تاری ديد می شود. آستيگماتيسم، هم بر ديد دور و هم بر ديد نزديک تاثير می گذارد. چشم بعضی ها ممكن است هم آستيگمات باشد، هم نزديک بين يا دوربين.

پیرچشمی : پيرچشمی نيز يكی ديگر از عيوب انكساری چشم است كه به دليل  تصلب عدسی چشم به وقوع می پيوندد و از ميانسالی شروع می شود.

آشنایی با آسیب های چشمی و راهکارهایی ساده برای پیشگیری:

• آسيب  های ايجاد شده هنگام ورزش و بازی مثلا بازی تنيس، بسكتبال، فوتبال، چوگان  و غیره را با استفاده از محافظ های چشمی می توان کنترل نمود و از عوارض چشمی جلوگيری كرد. عينک های معمولی، از شيشه های سخت يا پلاستيک های فشرده ساخته می شوند و به همين دليل از تحمل كافی برای مقاومت در مقابل آسيب حين ورزش و بازی برخوردار نيستند. استفاده از لنز هنگام ورزش و بازی می تواند، آسيب ديدگی های ناگوارتری را ايجاد كند.

• آسيب های ناشی از تفنگ بادی، قلاب سنگ و آتش بازی می تواند به آسيب ديدگی شديد  چشم  و اختلال مادام العمر بينايی منجر  شود. نفوذ ساچمه  تفنگ بادی به درون حدقه چشم می تواند به از دست دادن كامل بينايی منجر شود.

• برخی مواد شيميايی مانند كلر استخرها نيز می توانند به حساسيت های چشمی منجر شوند. علامت اصلی اين قبيل آسيب های چشمی، سوزش چشم است. اگر استخر می رويد، بايد با استفاده از عينک مخصوص شنا خطر بروز اين قبيل آسيب ها را به حداقل برسانيد. 

•  سر و كار داشتن با مواد شيميايی خطرناكی مانند سفيدكننده ها، حشره كش ها و شوينده ها هم می تواند سلامت چشم ها را تهديد كند. در اين مواقع نيز استفاده از عينک های ايمنی الزامی است.

• قرار گرفتن در معرض نور آفتاب، به دليل عوارض زيان بار اشعه فرابنفش نور خورشيد، می تواند به آسيب های چشمی  منجر شود. بايد با استفاده از كلاه های لبه پهن و عينک های آفتابی در مقابل اشعه فرابنفش، خطر اين قبيل آسيب های چشمی را كاهش داد.

همه آنچه که باید از عینک بدانید:

• محافظت 99 درصدی در مقابل اشعه فرابنفش: زیاد قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش نور خورشيد می تواند تهديدی برای سلامت چشم باشد، که می توانید با استفاده از عینک این آسیب را به حداقل برسانید. 

• محافظت 90 درصدی در مقابل اشعه فرو سرخ: در نور خورشيد، مقدار كمی اشعه فروسرخ نيز وجود دارد كه خطر چندانی برای چشم ها ندارد.

• تصفيه نور آبی: هنوز به طور قطعی مشخص نیست كه نور آبی برای چشم ضرر دارد يا نه. تصفيه نور آبی موجب به جا ماندن سایه ای زردرنگ يا نارنجی رنگ روی اشيايی می شود كه نگاه تان به آن ها می افتد. اين عينک  ها به ديد بهتر در برف و مه كمک می كنند.

• پولاريزه: عينک های پولاريزه نور منعكس شده را قطع می كنند. اين عينک ها برای ورزش های آبی و رانندگی مناسب اند ولی معمولا كارايی چندانی در برابر اشعه فرابنفش ندارند.

• دارای پوشش آينه ای: اين عينک ها علی رغم پوشش آينه ای خود، يک پوشش نهايی فلزی نيز دارند. آن ها در مقابل نور آفتاب مقاومت خوبی از خود نشان می دهند اما توان حفاظتی آن ها در برابر اشعه فرابنفش چندان مطلوب نيست.

• فتوكروميک: اين عينک ها در نور زياد، تيره می شوند و اگر نور محيط زياد نباشد، شفاف می شوند. برخی از اين عينک ها مقاومت مطلوبی در برابر اشعه فرابنفش نور خورشيد ندارند.

• تک گراديان: اين عدسی ها در بالا و پايين شان سايه می اندازند ولی در وسط شان سايه نمی اندازند. از اين عينک ها می توان برای ورزش های اسكی، تنيس و دريانوردی استفاده كرد اما اين عينک ها نيز گاهی مقاومت مطلوبی در برابر اشعه فرابنفش نور خورشيد از خود نشان نمی دهند.

توصیه های بهداشتی زیر را برای سلامت چشم تان جدی بگیرید. 

• در صورت داشتن فرزند 3 تا 6 سال برای بررسی وضعیت بینایی وتشخیص آمبليوپی(تنبلی چشم) به پايگاه های سنجش بينايی مراجعه كنيد. فراموش نکنید که سن طلایی تشخیص تنبلی چشم ۳ تا ۵ سال است. تنبلی چشم با تشخیص به موقع قابل درمان است؛ در حالی که اگر به موقع تشخیص داده نشود درمان آن نیز به مراتب سخت تر خواهد بود و فرد دچار کم بینی و یا نابینایی خواهد شد.

• در صورت بروز هرنوع ناراحتي در ديدن، مثل تار شدن ديد، ديدن جرقه هاي نوراني، كج و معوج ديدن خطوط صاف، درد و قرمزي چشم ها و... به پزشک مراجعه كنيد.

• حتي اگر مشكلي داريد معاينات دوره اي چشم پزشكي را انجام دهيد. اين معاينات به تشخيص به موقع و پيشگيري ازبسياري بيماري هاي چشمي كمک مي كند. به عنوان مثال دربيماري گلووم یا آب سياه (بالا رفتن فشار داخل چشم کی میتواند سبب آسیب به عصب بینایی ودر نتیجه کوری دائمی شود)، ممكن است، مشكل ديد وجود نداشته باشد و فقط با معاينه توسط چشم پزشک تشخيص داده شود. اگر در خانواده سابقه بيماری آب سياه وجود دارد لازم است كه در ميانسالی برای معاينات دوره ای مراجعه كنيد.

• در هواي آفتابي براي محافظت از چشم ها از عينک آفتابي استفاده كنيد. 

• اگر درخانواده سابقه کراتوکونوس قوز قرنيه (در این بیماری قرنیه نازک شده و شکل آن تغییر می‌کند. قرنیه به طور طبیعی شکلی گرد یا کروی دارد ولی در این بیماری قرنیه برآمده و مخروطی شکل می‌شود) هست، لازم است كه در نوجوانی و جوانی برای معاينات دوره ای مراجعه کنید. توصيه می شود این افراد از ماليدن چشم ها خودداری نمایند.

• در صورت ورود گرد و غبار به چشم، از چاي تازه دم برای شستشوی چشم تان استفاده کنید. چای تازه دم که تنها محلول خانگي است كه مي توانيد براي شستشوي چشم از آن استفاده كنيد، البته به شرطی که فنجان ودست های شما تميز باشد. اگر پس از شستشو احساس كرديد كه چيزي در چشم شما باقي مانده است، از دست كاري چشم تان خودداري كرده و به پزشک مراجعه كنيد. شست و شو باید از گوشه چشم به سمت بيرون انجام شود.

• مصرف سبزي و ميوه هاي حاوي ويتامين « آ» مانند هويج، گوجه فرنگی و نارنگی، اسفناج، انبه، كدو حلوايی، كلم بروكلی، فلفل دلمه ای و زرد آلو را فراموش نكنيد. مصرف سبزی ها و ميوه های رنگی در سلامت شبكيه چشم سالمندان تاثير ثابت شده دارد.

• براي كنترل فشارخون و قندخون به پزشک مراجعه كنيد؛ زيرا عدم تشخيص و درمان به موقع آن ها مي تواند عوارض چشمي شديدي را به وجود بياورد. از آنجاکه یکی از عوارض بیماری دیابت کنترل نشده، بروز مشکلات بینایی است، بنابراین در بیماران ديابتی ضروری است كه حداقل سالی يک بار توسط متخصص شبكيه ويزيت شوند.

• سیگار نکشید و در معرض دود سیگار قرار نگیرید، چراکه سيگار كشيدن و در معرض دود سيگار قرار گرفتن خطر ابتلاء به آب مرواريد، ناخنک چشم، فرسودگی شبكيه و خشكی چشم را بيشتر می كند.