باغچه‌ی بی چمن زیبا نیست، گل بی برگ و سر بی مو هم همینطور... این متن بخشی از دیالوگ نمایشنامه The Silent Woman است که اولین بار در سال 1660 به روی صحنه رفت. برای بسیاری از افراد که ریزش مو را تجربه می‌کنند، این جمله به خوبی بیانگر احساس و تصویر از خودشان است. اعتماد بنفس بعنوان باور فرد به ارزشی که برای خود در جهانی که در آن زندگی می‌کند، می تواند تحت تاثیر برداشتهای ما از ویژگیهای جسمانیمان قرار گیرد. درواقع اعتماد بنفس آن چیزیست که ما در مورد خودمان همراه با وضعیت احساسی غرور و یا شرم احساس می‌کنیم. اعتماد بنفس تحت تاثیر عوامل روانشناختی و فیزیولوژیکی ما می‌تواند بالا و پایین برود. ریزش مو و طاسی چه در خانمها و چه در آقایان تاثیر زیادی بر اعتماد بنفس دارد. معمولا در کسانی که دچار این عارضه می‌شوند اعتماد بنفس کاهش می‌یابد. تفاوتی نمی‌کند که در کدام فرهنگ و جغرافیا باشید، مقوله ریزش مو یک چالش است که احساسات، عواطف و اعتماد بنفس شما را تحت تاثیر قرار داده و کنار آمدن قدرتمند با آن نیاز به مهارتهایی دارد.

این طبیعی است که هیچ کس دوست ندارد موهایش را از دست بدهد. یکی از جلوه‌های زیبایی جسمانی ما انسانها موهای روی سرمان است. وقتی متوجه می‌شوید که ریزش موهای شما از میزان طبیعی آن فراتر رفته دچار اضطراب می‌شوید. این تجربه اضطراب برای خانمها و آقایان وجود دارد اما در خانمها شدت بیشتری به خود می‌گیرد. شاید به دلیل اهمیت بیشتری که جلوه‌های جسمانی زیبایی در فرهنگهای مختلف برای خانمها دارد این سطح از اضطراب پدید می‌آید. جالب است بدانید که در طول تاریخ نگاه جوامع به پدیده‌ی طاسی همیشه با نوعی از واکنشها و برخوردهای منفی همراه بوده است. به همین خاطر هم هست که زندگی کردن با طاسی در دل جامعه‌ای که به سلامت و داشتن مو اهمیت می‌دهد برای کسی که دچار ریزش مو شده دشورایهایی را به همراه می‌آورد.

آمارها نشان می‌دهد که در کشور آمریکا بیش از 50 میلیون نفر با مشکل طاسی روبرو هستند که از این میان 10 میلیون نفر آنها را جمعیت خانمها تشکیل می‌دهد. مسئله‌ی ریزش مو یک امر طبیعی و همگانی است. کافیست نگاهی به فرش یا موکت کف خانه بیاندازید و یا در هنگام دوش گرفتن کف حمام را ببینید تا متوجه شوید که ریزش و جایگزین شدن موهای سر بخشی از فرایند طبیعی زیستی بدن است. بر روی سر هر انسانی بطور متوسط 100 هزار تار مو وجود دارد. در این میان بطور طبیعی بین 50 تا 100 تار مو در روز می‌ریزند و بطور طبیعی با موهای جدید جایگزین می‌شوند. 

ریزش موی شدید و طاسی می‌تواند موقتی باشد، اما متاسفانه در برخی از افراد این به یک وضعیت بدون بازگشت بدل می‌شود. اینکه مشکل ریزش موی شما در دسته‌ی موقت است و یا از نوع دائمی به طیف وسیعی از عوامل بستگی دارد. عواملی نظیر ژنتیک، سطح و تعادل هورمونها در بدن، سطح کلی سلامتی شما، وضعیت تغذیه‌ای، میزان استرس و البته سن و سالی که دارید همگی بر میزان و شدت ریزش مو اثر گذار هستند. میزان ریزش مو می‌تواند تحت تاثیر داروهایی که مصرف می‌کنید هم قرار گرفته و شدت پیدا کند. این موضوع می‌تواند جزو عوارض جانبی برخی داروها باشد. از جمله برخی داروهای مصرفی برای جلوگیری از بارداری چون هورمونهای بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند می‌توانند بر میزان ریزش مو اثرگذار باشند. داروهای شیمی درمانی در مبتلایان به سرطان هم از آن دسته داروهایی هستند که بر ریزش مو تاثیرات قابل توجهی دارند. در واقع ریزش مو تحت تاثیر عوامل گسترده‌ای است که از فردی به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد.

بر اساس اعلام آکادمی ملی پوست آمریکا، بیشترین سهم در علتهای طاسی را عوامل ژنتیکی دارند. ژن یا مجموعه ژنهایی که باعث طاسی می‌شوند می‌تواند از مادر، پدر و از طرف اجداد هر یک از این دو به فرد منتقل شود. در افرادی که این ژن را از طرف خانواده مادری و پدری هر دو دریافت می‌کنند شانس ابتلا به طاسی بیشتر می‌شود. با اینکه نقش ژنتیک در ابتلا به این مشکل پررنگ است اما به خاطر داشته باشید که این که چگونه زندگی می‌کنید و چقدر سبک زندگی سالمی را برای خود بر می‌گزینید در دچار شدن به طاسی نقشی اساسی دارد. ژنها عوامل زمینه ساز هستند و سبک زندگی می‌تواند در به وقوع پیوستن یا نپیوستن آنچه که استعداد ژنتیکی آن را دارید نقش قابل توجهی ایفا کند. با این حال با افزایش سن میزان رشد مو و همچنین سرعت جایگزین شدن موهای ریخته با موهای جدید کاهش می‌یابد. برای افرادی که ژن طاسی را دارند این کند شدن فرایند سریعتر رخ می‌دهد و ممکن است از سن 21 سالگی تا 25 سالگی طاسی در آنها بروز کند.

چرا طاسی اعتماد بنفس را دچار چالش می‌کند؟

از دست دادن موهای سر باعث می‌شود که فرد جذابیتهای خود را از دست بدهد. البته این جمله را می‌توان اینگونه بیان کرد: من نگران هستم/می‌ترسم که با از دست دادن موهای سرم دیگر به اندازه‌ی قبل جذاب نباشم. در واقع منهای اینکه میزان جذابیت شما برای دیگران تا چه حد تحت تاثیر داشتن مو بر سرتان باشد، این باور ذهنی شماست که در اینجا نقش بازی می‌کند. باور به اینکه جذابیت من تحت تاثیر موهای سرم است. البته اینکه مو یک عنصر مهم در زیبایی و جذابیت فرد بحساب می‌آید. اما نکته اینجاست که این موضوع تماماً به ذهنیت هر فرد از خودش باز می‌گردد. درواقع از دست دادن موی سر می‌تواند باور به جذاب بودن را بیش از خود جذاب بودن دچار چالش کند. برای خانمها دشواری روبرو شدن با این مشکل از این جهت بیشتر است که فرهنگ جامعه نیز بر زیابیی بصری و جسمانی جنس مونث توجه و حساسیت بیشتری دارد. به همین خاطر هم هست که خانمها بطور معمول در مقایسه با آقایان زمان و هزینه‌های بیشتری را در حوزه‌ی پوست، مو و زیبایی صرف می‌کنند. از دست دادن موهای سر برای یک خانم گاهی می‌تواند در حد یک تراژدی بزرگ وحشتناک، غم انگیز و دشوار باشد. 

از دست دادن موی سر می‌تواند احساساتی نظیر افسردگی، اضطراب و خجالت را به دنبال بیاورد. دچار شدن به حس افسردگی و اضطراب ناشی از از دست دادن موها در بسیاری از افرادی که آن را تجربه می‌کنند یک موضوع شایع است. در جامعه‌ی امروزی که بیش از هر زمان دیگری بر ویژگیهای ظاهری و سطحی انسانها و زندگیها توجه دارد، از دست دادن موی سر که با تغییر ظاهر همراه است فشارهای زیادی را می‌تواند بر فرد وارد کند. تحقیقات نشان داده‌اند که افرادی که دچار طاسی می‌شوند بطور متوسط سطح بالاتری از اضطراب و افسردگی را در مقایسه با سایرین تجربه می‌کنند. بیشتر این افراد بر این باورند که کاری از دستشان برای بهبود این وضعیت بر نمی‌آید! همین باور هم باعث می‌شود که بیشترین واکنش افراد به از دست دادن موهایشان انکار و مخفی کردن آن از دیگران باشد. این یک واکنش طبیعی برای رهایی از واکنشهای منفی احتمالی دیگران محسوب می‌شود. 

از دست دادن موهای سر می‌تواند زندگی اجتماعی افرا را نیز تحت تاثیر قرار دهد. شاید برای کسانی که موهای طبیعی دارند نقش مو در شکل روابط اجتماعی ملموس نباشد و هرگز به آن فکر نکنند. اما کسانی که دچار طاسی می‌شوند بخوبی تاثیر آن را در زندگی مشاهده کرده‌اند. شاید به همین خاطر هم هست که برخی از این افراد تحت تاثیر این مشکل شکل روابط اجتماعی و کاریشان تغییر می‌کند. در برخی از افرادی که موهایشان را از دست می‌دهند روابط اجتماعی مثل یافتن دوستانی جدید و ارتباط با قدیمی‌ترها خیلی محدود می‌شود. 

برای تقویت اعتماد بنفس پس از ازدست دادن موهای سر، بهتر است دو چیز را از یکدیگر تمایز دهیم. "این که برای ما انسانها دو نوع واقعیت وجود دارد". البته این موضوع وجود دو نوع واقعیت فراتر از موضوع از دست دادن موها در تمامی جنبه‌های زندگی از تولد تا مرگ حضور و نقش دارد. اگر بخوبی بتوانیم دو نوع واقعیت را از یکدیگر تمایز دهیم و حواسمان به واقعیتهای ذهنیمان باشد خواهیم دید که موضوعی مانند از دست دادن موی سر تقریبا در اینکه سرنوشت ما چگونه پیش برود هیچ نقشی نخواهد داشت. 

واقعیت عینی در برابر واقعیت ذهنی

"اینکه شما چگونه بنظر می‌رسید" با اینکه "شما فکر می‌کنید که چگونه بنظر می‌رسید" تقریبا هرگز شبیه هم نیستند. ولی شما همیشه فکر می‌کنید که "طوری که فکر می‌کنید" به نظر می‌رسید. شاید لازم باشد که برگردید و جملاتِ قبل را دستکم یکبار دیگر بخوانید. بله آنطور که بنظر می‌رسید آنطوری نیست که فکر می‌کنید! این در حالیست که به گونه ای فکر و رفتار می‌کنید که انگار همه شما را آنگونه که شما فکر می کنید، تصور می کنند و این تنها واقعیت موجود است و می تواند ریشه‌ی اضطراب، افسردگی و مسائل دیگری شود که همراه با از دست دادن موهای سرتان در شما ایجاد شده است. اما آیا می دانید ثروتمندترین انسان روی کره‌ی زمین تقریباً طاس کامل است. سلبریتیهای پرطرفدار و محبوبی نظیر حسن ریوندی که طاس هستند را هم حتماً می‌شناسید. در میان متخصصین و فرهیختگان زنده و درگذشته هم کم نیستند افرادی که موهایشان را از دست داده اند ولی بسیار موفق و محبوب بوده اند. حتماً خود شما هم کسانی را دور یا نزدیک می‌شناسید که دوستشان دارید و اینگونه بوده‌اند.

واقعیت عینی آن چیزیست که بیرون از فضای ذهنی ما آدمها وجود دارد و تجربه می‌شود و واقعیت ذهنی برداشتها و احساسی است که ما نسبت به یک پدیده داریم. از دست دادن موی سر بعنوان یک واقعیت عینی در اثر مجموعه‌ای از عوامل برای درصد قابل توجهی از انسانها در سراسر زمین رخ می‌دهد. این که اگر این مشکل برای من رخ داده و آن را چگونه معنی می‌کنم چیزیست جدای از واقعیت عینی. اینکه واقعیت ذهنی خود را چگونه شکل و رنگ می‌دهیم بر مابقی ذهنیات و رفتارما تاثیرگذار است. 

کارهای زیادی هست که می‌توان برای تقویت اعتماد بنفس انجام داد. برای تقویت اعتماد بنفس بعد از از دست دادن موهای سر هم همینطور. ورزش کردن یکی از مهمترین این کارهاست. ورزش باعث تقویت قوای جسمی و ذهنی می‌شود و بدین ترتیب احساس کلی فرد نسبت به خود را بهبود می‌دهد. داشتن رژیم غذایی سالم هم بعنوان یک مکمل خوب برای فعالیت بدنی نقش بسزایی در بهبود احساس کلی فرد نسبت به خودش دارد. بعلاوه شما همواره به راه‌حلهای درمانی برای برطرف کردن این مشکل دسترسی دارید. چیزی که مهم است آن چیزیست که در ذهن شما و تصویری که از خود دارید خلاصه می‌شود. اگر خود را دوست بدارید و زیباییهای خود را در تمامیت وجود خود ببینید، ورزش کنید و خوب و سالم غذا بخورید، شانس پاسخ گرفتن از رژیم دارویی و درمانی را بسیار افزایش خواهید داد.