سلآموز بیاموز تا سالم باشی

یک تیم پژوهشی به رهبری محققان بیمارستان کودکان فیلادلفیا موفق به کشف ژن اصلی تنظیم کننده بیماری اسکیزوفرنی (روان‌گسیختگی) شدند. این محققین بیان کردند که ژنی را یافته اند که نقش تنظیم کننده برای عملکرد گروه از ژنهای دیگر در زمان کودکی را بر عهده دارد که در فرایند رشد مغز اثرگذار بوده و زمینه را برای بروز بیماری اسکیزوفرنی در مراحل بعدی زندگی فرد ایجاد می‌کند.

در میان بیماریهای روانی، نقش وراثت در ابتلا به اسکیزوفرنی بسیار پر رنگ بوده و آمارها نشان می‌دهد که 80 درصد موارد ابتلا تحت تاثیر این عامل است. همین موضوع باعث شده که در سالیان گذشته محققین بسیاری به دنبال یافتن ژن اصلی عامل بروز این بیماری باشند. آنچه تا کنون در این زمینه یافت شده بود نقش مجموعه‌ی متعددی از ژنها در بروز این بیماری بود.

"کای وانگ" سرپرست تیم تحقیقاتی که به این اکتشاف دست یافته اند می‌گوید:

از آنجا که ژنهای زیادی می‌توانند بر ابتلا به اسکیزوفرنی تاثیرگذار باشند، اینکه بدانید کدامیک از آنها از سایرین مهمتر بوده و هسته اصلی این بیماری را تشکیل می دهد اهمیت بسزایی برایمان دارد. یافتن این ژن راهنمای بسیار قدرتمندی برای یافتن اولویت برای راه حل های درمانی این بیماری به شمار می‌آید.

همانطور که می‌دانید مولوکولهای DNA که درون تمام سلولهای بدن موجودات زنده حضور دارند به نوعی نقشه معماری و کارکردی آن موجود زنده را شکل می‌دهند. هر بخش از این مولکول شگفت انگیز با توالی خاصی از اتمها حامل یک دستور برای ساخت و یا کارکردی خاص در موجود زنده است. بیماریهای ژنتیکی زمانی پدید می‌آیند که این توالیهای به شدت دقیق دچار اختلالی حتی جزیی باشند. 

برخی بیماریهای ژنتیک تحت تاثیر اختلال در یک ژن واحد بروز می‌کنند که به آنها بیماریهای "مونوژنیک" گفته می‌شود. بیماریهایی نیز هستند که در آنها مجموعه متعددی از ژنها دچار اختلال هستند که آنها را با نام بیماریهای پلی‌ژنیک می‌شناسیم. با توسعه علم ژنتیک دانشمندان دریافته‌اند که در بروز برخی از بیماریهای ژنتیک هزاران ژن نقش بازی می‌کنند و نام این دسته از بیماریها را "اُمنی‌ژنیک" نهاده‌اند.

هنوز دانشمندان مطمئن نیستند که بیماری اسکیزوفرنی (به آن شیزوفرنی هم گفته می‌شود) را یک بیماری پلی‌ژنیک بشمار بیاورند یا اُمنی‌ژنیک. بنا بر گفته محققین در این مطالعه قطعاً یک ژن کنترل کننده اصلی در این بیماری وجود دارد و آنها تمام سعیشان را در یافتن آن بکار بردند.

در این مطالعه محققین شیوه‌های نوینی را برای بررسی داده‌های زیستی بکار بردند. آنچه این تیم یافتند آنها را بر روی ژنی با نام TCF4 متمرکز کرد. پیشتر هم نقش این ژن در بروز بیماری اسکیززوفرنی توسط دانشمندان مورد توجه قرار گرفته بود اما در این مطالعه مشخص شد که نقش آن در بروز بیماری کلیدی‌تر از آن چیزیست که تا کنون مشخص شده بود. اکنون دانشمندان در تلاش هستند تا ژنهای دیگر درگیر در بروز این بیماری را نیز با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهند و مطالعات دقیقی را برای این منظور طراحی کرده‌اند.

یافتن ژنهای موثر در بروز بیماری اسکیزوفرنی در نهایت به طراحی شیوه‌های درمانی دقیقتر و هدفمندتر برای هر بیمار منجر خواهد شد. 

منبع: Science Advances