سلآموز بیاموز تا سالم باشی

سکته مغزی یا ایسکمی به دلیل فقدان ناگهانی عملکرد مغز که در نتیجه قطع جریان خون به یک بخش از مغز ایجاد می شود، در نتیجه وقفه در خونرسانی مغزی، عملکرد حرکتی، فکری، حافظه، تکلم و حس ها از بین می رود. سکته مغزی یکی از شایع ترین  بیماری های غیر واگیر و سومین علل مرگ و میر در دنیاست و دومین عامل مرگ و میر در ایران به شمار می رود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که خونی که مسئول تغذیه قسمتی از مغز شما می‌باشد، قطع گردیده و یا شدیداً کاهش پیدا کند، که این امر موجب می‌گردد بافت مغز از اکسیژن و غذا محروم‌ گردد. در نتیجه در عرض چند دقیقه سلول‌های مغز شروع به مردن و نابود شدن می کنند. این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند.

 سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون رسان مغز ایجاد شود. به نظر برخی پزشکان و متخصصان، خطر بروز سکته مغزی در زنان به علت بیماری‌های ژنتیک، موارد هورمونی، مصرف برخی داروها و پیامدهای ناشی از زایمان بیشتر از مردان است.

 علائم بروز سکته مغزی عبارتند از: 

•  سردرد ناگهانی شدید

• از دست دادن ناگهانی بینایی و یا مشکل در بینایی: ممکن است به طور ناگهانی دید لکه‌ دار، تیره، مه‌آلود، و یا سیاه در یک چشم و یا هر دو چشم داشته باشید، و یا اینکه دوتایی ببینید.

• از دست دادن ناگهانی کنترل عضلات: ممکن است که تلوتلو بخورید و تعادلتان را از دست دهید و یا از دست دادن هماهنگی اعضای بدنتان را تجربه کنید.

• از دست دادن ناگهانی تعادل یا احساس بازو، پا یا صورت: ممکن است که کرختی، و بی‌حسی ناگهانی، ضعف و یا فلج صورت، بازو و یا پا، خصوصاً در یک طرف بدن شما، ایجاد گردد. سعی کنید تا هر دو بازوی خود را در یک زمان، بالای سر خود آورید. اگر یک بازو، شروع به افتادن کند، این امکان وجود دارد که دچار سکته شده باشید. ممکن است هنگامیکه سعی در لبخند زدن دارید، یک طرف دهان شما به پایین بیافتد.

• گیجی ناگهانی یا اختلال در تکلم:  ممکن است احساس گیجی کنید و یا در حین صحبت کردن لغاتی را از قلم بیندازید و یا نتوانید آنها را خوب بیان کنید، و یا اینکه در فهم و درک صحبت های دیگران مشکل داشته باشید.

• از دست دادن حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت و اختلال در قضاوت

• کرختی و سوزش قسمت‌های بدن

• اختلال در بلع

 سکته مغزی، یک موقعیت اورژانس و فوریت پزشکی است. درمان سریع و بدون‌ درنگ، بسیار حیاتی است. با انجام اقدامات سریع و زودهنگام می‌توان آسیب مغزی و نیز عوارض و عواقب احتمالی را به حداقل رساند.

در سکته مغزی زمان برای بازگرداندن جریان خون به مغز بسیار کم است. مدت زمان طلایی برای نجات مغز تنها حدود 3 ساعت است. بنابراین تماس با 115 و رساندن فردی که چنین علایمی دارد به بیمارستان از اهمیت حیاتی برخوردار است. همان داروهای حل لخته که در سکته قلبی بکار می رود در بعضی از مبتلایان به سکته مغزی هم کاربرد دارد.

چه مواردی می تواند شما را بیشتر مستعد برای ابتلا به سکته مغزی کند؟

•  فشار خون بالا

• افزایش چربی خون

• سابقه بيماری های قلبی به ویژه اختلالات ریتم قلب

• دﻳﺎﺑــﺖ ﻗﻨــﺪی

• افزايش ميزان هماتوكريت

• ﺳﻴﮕﺎرﻛﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻنی

نکته: در میان عوامل مذکور، فشار خون بالا مهمترین دلیل رخ دادن سکته مغزی است.

آیا بیماری سکته مغزی قابل پیشگیری و درمان است؟

 با توجه به اینکه مغز انسان عضوی بسیار پیچیده است، برای آسیب های ناشی از سکته مغزی درمان قطعی وجود ندارد. بیمارانی که دچار این عارضه می شوند از شیوه های توانبخشی برای بهبود تدریجی و افزایش استقلال عملکردی خود بهره می برند.

امروزه راهکارهای مختلفی برای بهبود عملکرد اندامهایی که در اثر سکته مغزی کارکرد خود را از دست داده و یا تضعیف شده اند وجود دارد. البته هیچ کدام از این شیوه های درمانی راه حلی قطعی ارایه نمی کنند. با این حال تمرینات مداوم و طولانی مدت همراه با شوک درمانی در بهبود عملکرد عضلات و تقویت تعادل بیماران زیادی به درجاتی از موفقیت منجر شده است. اما خبر خوش اینکه این بیماری قابل پیشگیری است و شما می توانید با تغییر سبک زندگی خود و داشتن یک سبک زندگی سالم، از بروز احتمالی این عارضه در خودتان پیشگیری نمایید. 

حتماً بخوانید: آیا شما در معرض خطر سکته قلبی و مغزی هستید؟

آیا انجام تمرینات ذهنی بر بهبود سلامتی بیماران مبتلا به سکته مغزی تاثیر دارد؟

تحقیقات انجام شده نشان داده اند که انجام تمرینات ذهنی سبب بهبود بُعد ذهنی و بعضی ابعاد فیزیکی در بیماران می شود.  چنانچه بیماران جهت انجام این تمرینات به صورت خودانگیخته تشویق شوند و این تمرینات را به طور روتین و در طولانی مدت انجام دهند، این تمرینات در درازمدت بر روی عملکرد جسمی و تعادلی آنها تاثیر و ماندگاری بیشتری داشته و به تدریج با گذشت زمان بهبودی عملکرد جسمی آنها بر روی عملکرد اجتماعی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی آنها نیز تاثیرگذار خواهد بود. این روش که در حیطه ی توانبخشی مورد استفاده قرار می گیرد، روشی ساده، با صرفه و بی خطر بوده که خستگی جسمانی به دنبال نخواهد داشت و منجر به افزایش انگیزه و عالقه به شرکت در برنامه درمانی در منزل خواهد شد.

تمرین ذهنی بیمار بدین صورت است که مثلاً به بیمار گفته می شود تصور کن روی یک صندلی دسته دار نشسته ای. اکنون از روی صندلی بلند شو و فاصله 3 متری تا دیوار را برو، بدون اینکه مکث کنی بچرخ ودوباره به سمت صندلی برگرد و دوباره روی صندلی بشین. بیمار سعی می کند که تصور کند که در هر دوره این کار را با سرعت و مهارت بیشتری انجام می دهد.

آیا استرس طولانی مدت می تواند در بروز سکته مغزی نقش داشته باشد؟

نتایج تحقیقات بیانگر این است که تحمل استرس های طولانی مدت و قرارگرفتن در شرایط اجتماعی نامناسب باعث افزایش خطر ابتلا به سکته مغزی می شود. بطور کلی ارتباط مثبت بین استرس های روانی و خطر بیماری عروق کرونر وجود دارد.

نکات طلایی که دانستن آن مفید است:

•  حملات گذرای مغزی به موارد کوتاه مدت قابل بازگشت اختلال کارکرد مغز گفته می شود. این حملات، علامت هشداری هستند که نشان می دهد سکته مغزی در راه است.
•  سکته مغزی را می توان با داروهای حل کننده لخته، به شرطی که درمان سریعا شروع گردد، درمان کرد.

• بعضی از سکته های مغزی به دلیل خونریزی در مغز رخ می دهند.
•  اگر هرکدام از علامت ها و یا نشانه‌ های سکته مغزی که در بالا به آنها اشاره شد را تجربه کردید، حتی اگر این نشانه ها بی‌ثبات  زودگذر، و یا دارای نوسان بودند، و یا ناپدید گشته و از بین روند، به‌ دنبال رسیدگی و مراقبت فوری پزشکی باشید. فوراً با شماره اورژانس تماس گرفته، و بدانید که هر دقیقه برای شما بسیار با ارزش است.