شاید برای شما اتفاق افتاده باشد که در طول روز مدام احساس خستگی کنید. باید توجه داشته باشید اگر این خستگی با علائم دیگری مانند افسردگی، ریزش مو، خشکی پوست و از همه مهم تر افزایش وزن همراه بود به پزشک خود مراجعه نموده و از نظر سلامت غده تیروئید خود مطمئن شوید. اگر غده تیروئید کم کار یا پر کار باشد، متابولیسم کل بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. زمانی که غده تیروئید کم کار می‌شود، سوخت و ساز بدن مختل شده، انرژی در دسترس بدن کاهش و عملکرد سیستم های مختلف بدن از جمله دستگاه گوارش با مشکل مواجه می‌شوند. زنان به ویژه زنان میانسال و سالمند، حساس ترین گروه در ابتلا به این بیماری می‌باشند و علاوه بر فاکتور سن، ابتلا به انواع بیماری‌های خود ایمنی مانند دیابت نوع یک، آرتریت روماتوئید و بیماری سلیاک نیز خطر ابتلا به کم کاری تیروئید را افزایش می‌دهند. آنچه در کنترل این بیماری مهم است، رعایت رژیم غذایی صحیح در کنار درمان دارویی و پزشکی می‌باشد که غده تیروئید را به فعالیت طبیعی خود بازگرداند.

حتماً بخوانید: همه چیز درباره ی کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدیسم)

رژیم غذایی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید:

به منظور حفظ متابولیسم در زمان کم کار شدن تیروئید، حداقل به 1200 کیلوکاری در روز انرژی احتیاج دارید. برای تامین این انرژی نیازمند رعایت رژیم غذایی در کنار فعالیت بدنی منظم هستید. طبق دستورالعمل های رژیم غذایی، عمده رژیم غذایی باید از کربوهیدرات‌های پیچیده مانند آنهایی که در سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند و به میزان 45 تا 65 درصد تامین شود. علاوه بر کربوهیدرات‌ها، باید 10 تا 15 درصد از پروتئین و 25 تا 35 درصد از چربی‌های سالم را در رژیم غذایی خود بگنجانید. در کنار رعایت این موارد، از مصرف شکر و قندهای ساده به خصوص انواع شکر و شیرینی‌ها و نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه، انواع چربی‌های اشباع و چربی‌های ترانس مانند روغن‌های نباتی پرهیز کنید.

کاهش وزن برای افرادی که دچار کم کاری تیروئید شده اند نسبت به افراد سالم کمی مشکل است، چرا که متابولیسم بدنی آن ها کاهش یافته و به علت اختلال در سیستم کنترل انرژی، اشتهای افراد حتی بعد از دریافت یک وعده‌ی پرانرژی، افزایش می‌یابد و وزن بدن با سرعت بیشتری بالا می‌رود. تمام نگرانی این افراد، بهبود سطوح خونی کلسترول، چربی خون و قند خون است که نیازمند دارو درمانی و رژیم درمانی مناسب است. در ادامه به دیگر توصیه های رژیم غذایی و فعالیت فیزیکی در کم کاری تیروئید می‌پردازیم که با رعایت این اصول می‌توانید متابولیسم بدن را در سطوح طبیعی حفظ و به روال عادی زندگی بازگردید.

حتماً بخوانید: کم کاری مادرزادی تیروئید و روش تشخیص آن

تداخلات رژیم غذایی و داروها:

افراد مبتلا به هایپوتیروئیدیسم یا کم کاری تیروئید باید از یک رژیم غذایی سالم جهت کاهش علائم تبعیت کنند. اکثر این افراد به علت مصرف داروی لووتیروکسین باید تداخلات غذایی با این دارو را مد نظر قرار دهند. محصولات حاوی سویا و شیر سویا ، مواد غذایی حاوی مقادیر بالای فیبر و مکمل یاری با آهن و کلسیم می‌توانند اثرات مفید این دارو را کاهش داده و روند بهبود را به تاخیر بیاندازند. لازم است فاصله‌ی بین مصرف این مواد غذایی و دارو چندین ساعت قبل یا بعد از مصرف دارو باشد.

کاهش وزن در کم کاری تیروئید:

به منظور کاهش وزن و بهبود عملکرد تیروئید، وعده‌های غذایی باید به خوبی کنترل شوند و حاوی غلات کامل و تصفیه نشده، محصولات لبنی و گوشت ها، حبوبات، سبزیجات و میوه‌ها باشد. صبحانه مهم‌ترین وعده در میان وعده‌های غذایی است که مصرف آن کمک بسیاری در کاهش وزن می‌کند. همچنین بسیاری از پزشکان توصیه به مصرف داروی لووتیروکسین در صبح قبل از مصرف صبحانه می‌کنند. این دارو به تولید هورمون های تیروئیدی و افزایش متابولیسم بدن در طول روز کمک کرده و بهتر است با معده خالی و 30 دقیقه تا یک ساعت قبل از وعده صبحانه مصرف شود. در رژیم غذایی ویژه کم کاری تیروئید برخی مواد حاوی گواتروژن ها هشتند. گواتروژن ها موادی هستند که در ساخت هورمون‌های تیروئیدی اختلال ایجاد می‌کنند و علائم کم کاری تیروئید را شدت می‌بخشند. از جمله این مواد می‌توان به خانواده کلم مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل و اسفناج اشاره کرد. پس بهتر است از مصرف این مواد پرهیز کرد.

اهمیت ید و سلنیوم در کم کاری تیروئید:

از طرفی به دلیل اینکه برای ساخت هورمون‌های تیروئیدی به عنصر ید و سلنیوم احتیاج است، کمبود این دو عنصر می‌تواند منجر به کم کاری تیروئید شود. اگر پزشک کمبود ید را علت کم کاری تیروئید بیان کرد، باید مکمل یاری با این عنصر به میزان 150 تا 300 میکروگرم حتما زیر نظر پزشک برای بهبود شرایط صورت گیرد. همچنین قرار دادن نمک ید دار در برنامه غذایی و مواد غذایی حاوی ید شامل انواع ماهی و تخم مرغ ها نیز می‌تواند به افزایش سطوح هورمون های تیروئیدی کمک بسیاری کند. مصرف منابع غذایی حاوی سلنیوم مانند غذاهای دریایی، گوشت کلیه و جگر، گوشت ماهیچه و ماکیان و دانه های آفتاب گردان و مکمل یاری با 200 میکرو گرم به صورت روزانه می‌تواند به ساخت هورمون های تیروئیدی و بهبود عملکرد تیروئید نیز کمک بسیاری کند.

مکمل یاری امگا 3:

در موارد دیگر مکمل یاری، مکمل یاری با امگا 3 (1000 میلی گرم در روز) و ال-تیروزین (500 میلی گرم در روز) می‌تواند منجر به بهبود عملکرد بدن شود. مصرف 1 تا 2 عدد کپسول امگا 3 در روز سبب کاهش التهاب در بدن و تقویت سیستم ایمنی می‌شود و مصرف مکمل ال – تیروزین، 2 تا 3 بار در روز می‌تواند عملکرد غده تیروئید را بهبود ببخشد، چرا که تیروزین نقش مهم و ضروری در ساخت هورمون‌های تیروئیدی در بدن برعهده دارد.

رژیم گیاهخواری:

در کنار توصیه‌های قبل، پیروی از رژیم غذایی گیاه خواری و حاوی تخم مرغ و محصولات لبنی با تامین نیاز های غذایی و کمک به کاهش وزن می‌تواند علائم را کاهش و به بهبود بیماری کمک کند و از طرفی خطر بیماری های قلبی و دیابت و انواعی از سرطان ها را به حداقل برساند. مصرف غلات به دلیل اینکه منبع غنی از کربوهیدرات‌ها، فیبر، ویتامین های گروه ب، آهن و منیزیم هستند، در رژیم گیاه خواری مورد مصرف قرار می‌گیرند. این گروه غذایی انرژی لازم برای بدن را فراهم می‌کنند و مصرف 5 تا 11 واحد از آن در روز توصیه می‌شود. انتخاب غذایی سالم از این گروه شامل نان حاوی آرد کامل و سبوس دار و برنج قهوه‌ای و سبزیجات نشاسته ای از جمله لوبیا سبز می‌باشد.

از طرفی مصرف حبوبات مانند لوبیاها، عدس و ماش به علت اینکه غنی از پروتئین هستند و متابولیسم بدن را افزایش می‌دهند، انتخاب خوبی در رژیم غذایی هستند. میوه‌ها و سبزیجات نیز حاوی مقادیر بالایی از فیبر هستند و انواع ویتامین ث ، ویتامین آ، فولات و پتاسیم مورد نیاز بدن را فراهم می‌کنند و به علت محتوای پایین کالری به کاهش وزن نیز کمک می‌کنند. رژیم گیاه خواری حاوی تخم مرغ و لبنیات، منابع خوبی از پروتئین و ویتامین ب 12  و کلسیم می باشند که به حفظ و کاهش وزن در این افراد کمک می‌کنند. منابع لبنی بهتر است از منابع با درصد کم چربی انتخاب شوند.

پروبیوتیک و کم کاری تیروئید:

جالب است بدانید مصرف مواد غذایی پروبیوتیک نیز می‌تواند در کاهش علائم کم کاری تیروئید از طریق بهبود عملکرد دستگاه گوارش و جذب مواد مغذی با کاهش التهاب در بدن کمک کننده باشند. از دیگر فواید این محصولات می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، کاهش رشد باکتریایی در دستگاه گوارش، سلامت پوست و کنترل اشتها و کاهش وزن اشاره کرد.

فعالیت بدنی در کمک کاری تیروئید:

زمانی که متابولیسم بدن شما از طریق افزایش فعالیت فیزیکی افزایش یابد، بدن ضربان قلب، متابولیسم و تولید انرژی را بالا برده و از این طریق فعالیت غده تیروئید را تقویت می‌کند. با انجام تمرینات قدرتی، به علت ساخت توده عضلانی، کالری بیشتری سوزانده می‌شود و حتی در زمان استراحت، بافت‌های عضلانی از چربی ها به عنوان سوخت استفاده می‌کنند و به کاهش وزن منجر می‌شود.

حتماً بخوانید: از پرکاری تیروئید چه می دانید؟

در آخر، به علت کارکرد مهم و حیاتی غده تیروئید در بدن و تنظیم متابولیسم، هر گونه اختلال در عملکرد آن منجر به برهم خوردن سیستم های کنترلی و تنظیمی انرژی می‌شود. کم کاری این غده عوارض جدی به همراه دارد و نیازمند پیگیری از سوی افراد است. بعد از مراجعه به پزشک و تشخیص این بیماری لازم است در کنار رعایت مصرف دارو، رژیم غذایی و فعالیت بدنی را نیز مورد توجه بسیاری قرار دهید تا روند بهبودی شما به سرعت انجام شود و بدن شما و متابولیسم آن به حالت طبیعی خود بازگردد.