حقایقی در مورد بیماری عروق کرونر قلب که هر کسی باید بداند!
-
نویسنده: ستاره محمدی - نظرات: 0
- بازدید ها: 1447
- تاریخ : 1397/07/05
شما تا چه اندازه از عملکرد قلب خود آگاه هستید؟ آیا تا به حال در مورد عروق کرونر چیزی شنیده‌اید؟ قلب شما در اصل یک ماهیچه است که خون را به همه ارگان‌های بدن شما پمپ میکند. این ارگان هم مانند سایر ارگان‌های بدن شما برای عملکرد طبیعی خود باید خون مناسبی دریافت کند. عروق کرونر این کار را انجام می‌دهند و اکسیژن و مواد غذایی لازم را به قلب شما می‌رسانند؛ چهار رگِ اصلی از عروق کرونر که در سطح قلب مشاهده می‌شوند،عبارتند از:
- شریان کرونری اصلیِ راست
- شریان کرونری اصلی چپ
- شریان سیرکُمفِلِکس چپ
- شریان قدامی نزولی چپ
حالا اگر این عروق دچار اختلال شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟
فرد مبتلا به بیماریهای عروق کرونر یا CAD) Coronary artery disease) شده و جریان خون عروق کرونر و خونرسانی به قلب مختل میشود. در طی این بیماری و در اثر انسداد عروق کرونر، جریان خون در این عروق ضعیف میشود و در نتیجه، قلب خون کافی دریافت نمی کند و به تدریج عملکرد آن ضعیف می شود. بیماریهای عروق کرونری شایع ترین دسته‌ی بیماریهای قلبی هستند و انسداد عروق کرونر دلایل مختلفی دارد اما شایعترین علت آنها، آسیب عروقیِ ناشی از تشکیلِ پلاک‌های کلسترولی ( نوعی چربی که بیشتر در منابع حیوانی یافت میشود) در شریان‌هاست که به آن آترواسکلروز گفته میشود. تنگیِ شریان از یک طرف و سخت شدن دیواره‌ی آن از طرفی دیگر، جریان خون را به سمت قلب محدود می‌کنند؛ بدیهی است هرچه تعداد بیشتری از این شریان‌ها به طور جزئی یا کلی مسدود شوند، جریان خون قلب کم‌تر و عملکرد آن ضعیف‌تر خواهد شد.
اگر این انسداد جریان خون را به سمت قلب به طور جزئی یا کامل قطع کند، عضله قلب شروع به مردن میکند و این همان حمله قلبی است. حمله قلبی امروزه به عنوان یکی از دلایل اصلی مرگ و میر در جهان شناخته شده است و در ایالات متحده در هر 40 ثانیه یک نفر دچار حمله قلبی میشود که یکی از دلایل اصلی آن همین بیماری های عروق کرونر کنترل نشده است.
بیماریهای عروق کرونر چه نشانه‌هایی دارند:
اختلال خونرسانی به قلب در افراد علایمِ متفاوتی را ایجاد میکند، اما شایعترین علامت، آنژین قلبی (احساس ناراحتی در قفسه سینه) است که بعضی افراد این ناراحتیِ در قفسه سینه را به شکل‌های مختلف توصیف می‌کنند. مثل:
درد سنگینی تنگی تنفس سوزش فشار
توجه داشته باشید، گاهی این علایم و توصیف‌ها از جانب بیمار ممکن است با سوزش سرِدل و مشکلات گوارشی اشتباه گرفته شود.
درد شانه یا بازو، تنگی نفس، تعریق و گیجی نیز سایرعلایمِ بیماریهای عروق کرونر هستند.
توجه داشته باشید که حمله‌ی قلبی یک وضعیت اورژانسی است، پس اگر هر کدام از علایم بالا تشدید شد یا بیشتر از 5 دقیقه طول کشید، موضوع را جدی بگیرید و حتما به پزشک مراجعه کنید.
آیا بیماریهای عروق کرونری در خانم‌ها علایم متفاوتی ایجاد می‌کنند؟
هرچند خانم‌ها علائم بالا را هم تجربه می کنند اما در صورت مبتلا بودن به بیماری عروق کرونر به احتمال زیاد علائمی چون:
- تهوع
- استفراغ
- دردِ کمر
- دردِ فک
- تنگی نفس بدونِ درد قفسه سینه را نیز بروز خواهند داد.
به دنبالِ کاهش جریان خون به سمتِ قلب، ممکن است قلب؛ ضعیف شود، دچار ریتم یا ضربان غیرطبیعی شود و یا در پمپ خون به قسمت‌های مورد نیاز بدن، شکست بخورد.
چه کسانی در معرض خطر بیماریهای عروق کرونر هستند؟
شناخت عوامل خطر به پیشگیری یا در صورت ابتلا به بهبود بیماری کمک میکند تا احتمال سکته‌ها و حملات قلبی را کاهش دهید. خطر این بیماری با بالا رفتنِ سن افزایش می‌یابد. با در نظر گرفتنِ سن به تنهایی، آقایانِ بالای 45 سال و خانم‌ها بعد از 55 سالگی (با شروع یائسگی) بیشتر در معرض این دسته از بیماری‌ها هستند. علاوه بر سن، عوامل خطر دیگری هم در ابتلا به بیماری های عروق کرونر قلب، نقش دارند که در صورتِ عدمِ کنترل می توانند مشکل زا باشند. این عوامل خطر عبارتند از:
- سابقه‌ی فامیلی
- اضافه وزن و چاقی
- قند خون بالا/ مقاومت به انسولین/ دیابت
- کلسترول بالا
- بی‌تحرکی
- مصرف دخانیات
- مصرف الکل
- استرس‌های عاطفی
- عادات غذایی نا صحیح و مصرف غذاهای ناسالم
- اختلال تنفسی حین خواب
- سابقه‌ی پره‌اکلامپسی ( فشارخون بالا در بارداری)
چگونه بیماریهای عروق کرونر تشخیص داده می‌شوند؟
تشخیص این بیماری نیاز به بررسی تاریخچه‌ی پزشکی، معاینه‌ی فیزیکی و سایر آزمایش‌ها دارد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
الکتروکاردیوگرام: الکتروکاردیوگرام یک آزمایشِ ساده و بدون درد است که فعالیت الکتریکی قلب شما را اندازه گیری میکند. هر سیگنال الکتریکی از بالای قلب شما شروع میشود و به سمتِ پایینِ قلب حرکت میکند. اگر قلب شما دچار مشکل شده باشد اغلب بر فعالیت الکتریکی قلب شما موثر است و ریتم طبیعی امواج الکتروکاردیوگرام را به هم می‌زند. اگر علائم بیماریهای عروق کرونر را داشته باشید احتمالا پزشک آزمایش الکتروکاردیوگرام را توصیه میکند.
اکوکاردیوگرام: یک آزمون بدون درد است که طیِ آن از امواج صوتی برای تولید تصاویر زنده از قلب شما استفاده میشود. پزشک با دیدنِ این تصویر نحوه‌ی عملکرد قلب و دریچه‌های آن، لخته‌ی خون در قلب، مشکلاتِ مربوط به آئورت که (مهم‌ترین شریانِ متصل به قلب) را تشخیص می‌دهد.
آزمایش اکوکاردیوگرام در تعیین سلامت عضله‌ی قلب به ویژه پس از حمله‌ی قلبی ضروری است. این تصویر همچنین می‌تواند نقایص مادرزادی را در نوزادان تشخیص دهد. در صورتی که درد قفسه سینه دارید یا ضربان قلب نامنظم داشته باشید ممکن است پزشک شما برای اطمینان از سالم بودن دریچه‌ها و بطن‌های قلب شما یا توانایی قلب در پمپاژ خون، اکوکاردیوگرام را درخواست کند.
تست استرس: ازاین تست برای تعیین میزان استرس وارد بر قلب در طی فعالیت و استراحت استفاده میشود. این تست فعالیت الکتریکیِ قلب را هنگامِ دویدن روی تردمیل یا دوچرخه زدن تخمین می‌زند.
کاتتریزاسیون قلب: طی این آزمایش یک لوله‌ی نازک، طولانی و انعطاف پذیر به نام کاتتر وارد کشاله‌ی ران، گردن یا بازو میشود. این کاتتر از طریق عروق خونی به سمت قلب رانده میشود. هنگامی که در محل مورد نظر قرار گرفت پزشک از آن برای انجام آزمایشات تشخیصی استفاده میکند؛ مثلا نوعی ماده‌ی حاجب را از طریق کاتتر تزریق میکند و پزشک از طریق دستگاه اشعه‌ی ایکس، به عروق و محیط داخلی قلب نگاه میکند. این آزمایش برای تشخیص علت احتمالی درد قفسه سینه یا مشکلات قلبی انجام میشود.
اسکن CT: دکتر شما با استفاده از تصاویر سی‌تی‌اسکن برای بررسی ذخایر کلسیم شریان‌ها یا مشاهده‌ی مناطقِ خاصِ بدن استفاده میکند.
راه‌های درمان بیماریهای عروق کرونری چیست؟
درمان این دسته از بیماری‌ها، تا حدود زیادی بستگی به وضعیت سلامت جسمانی، عوامل خطر و سلامت عمومی دارد. تغییر شیوه‌ی زندگی نیز خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. مثلا شما می توانید برای درمان این دسته از بیماری ها:
- دخانیات را ترک کنید.
- مصرف الکل را تا حد ممکن کاهش دهید یا ترک کنید.
- به طور منظم ورزش کنید.
- درصورت اضافه وزن وزنتان را کم کنید.
رژیم غذایی سالم داشته باشید: مصرف چربی‌های حیوانی را به حداقل ممکن برسانید. به یاد داشته باشید که میزان مجاز مصرف نمک برای بیماران مبتلا، یک سومِ قاشق چای‌خوری است. پس در مصرف غذاهایی که حاوی نمک هستند، مثل خیارشور، کنسروها، چیپس و پفک، دوغ های موجود در بازار، مغزهای شور و سایر غذاهای نمک سود خود داری کنید.
حتماً بخوانید: چطور یک رژیم غذایی دوست‌دار قلب بعد از عمل آنژیوپلاستی داشته باشیم؟
از میوه‌های حاوی پتاسیم (پرتقال، کیوی، گرمک، خربزه، زردآلو) و سبزی‌ها غافل نشوید و حتماً آنها را در رژیم غذایی خود بگنجانید. در صورتی که وضعیت شما با تغییر شیوه زندگی و دارو بهبود نیافت، پزشک ممکن است روش‌های زیر را برای افزایش جریان خون به قلب شما تجویز کند.
حتماً بخوانید: یافته های بی سابقه درباره ارتباط مصرف چربی و سکته قلبی
آنژیو پلاستی یک راه درمان است: آنژیوپلاستی و قرار دادن اِستِنت در درمان شریانهای مسدود شده، روش‌های درمانی رایجی هستند. در آنژیوپلاستی، از یک بالونِ کوچک برای باز کردنِ عروق مسدود استفاده میشود. اِستِنت یک لوله‌ی کوچکِ سیم‌مانند است که پزشک آن را درون شریانهای مسدود قرار می‌دهد؛ این لوله در محل خود باقی می‌ماند تا از بسته شدن شریان جلوگیری کند. معمولا متخصص قلب از این روش‌ها با هم استفاده میکند. از این روش‌ها معمولا در موارد انسداد شریان با پلاکت بهره می‌برند.
حتماً بخوانید: آنژیوپلاستی : درمانی موثر برای گرفتگی های عروق قلبی
گاهی نیز برای درمان جراحی عروق کرونر، ضرورت پیدا می کند. این روش که جراحی بای پَس قلب یا جراحی بای‌َ پس عروق کرونر نام دارد، برای جایگزینی شریانهای آسیب دیده‌ی قلب استفاده میشود. در این روش، جراح از عروق دیگر قسمت‌های بدن برای ترمیم شریانهای آسیب دیده استفاده میکند.
