سلآموز بیاموز تا سالم باشی

کلیه‌های شما پر از عروق خونی ظریف هستند که گلومرول نامیده می‌شوند، گلومرول‌ها ساختارهایی در کلیه‌ها هستند که عمل تصفیه‌ی خون را انجام میدهند. هنگامی که خون در بین این عروق حرکت می‌کند آب اضافی و مواد زائد بدن به درون ادرار فرستاده می‌شوند ولی پروتئین‌ها و سایر موادی که بدن به آن‌ها نیاز دارد در جریان خون باقی می‌مانند. سندروم نفروتیک زمانی اتفاق می‌افتد که این عروق خونی آسیب‌دیده و نتوانند خون شما را به خوبی تصفیه کنند و باعث نشت پروتئین به درون ادرار شوند. 

در واقع آسیب به گلومرول‌ها، به پروتئین‌های داخل خون (مثل آلبومین) اجازه می‌دهد به ادرار نشت کنند که باعث ترشح زیاد پروتئین در ادرار (پروتئینوری) می‌شود. در نهایت سطوح خونی آلبومین کاهش می‌یابد. به دنبال آن، عملکرد غیرطبیعی کلیه به تجمع مایع در بافت‌ها منجر می‌شود که به آن ادم گفته می‌شود. 

علائم سندروم نفروتیک:

• ادم و تورم، خصوصاً در دور چشم، علامت اصلی سندروم نفروتیک است. این تورم  در پاها به‌ویژه در مچ و گاهی در دست‌ها و صورت نیز دیده می‌شود.

• افزایش شدید آلبومین در ادرار (پروتئینوری) 

• کاهش آلبومین خون (هیپوآلبومینمی) 

• افزایش کلسترول و لیپوپروتئین‌ها با چگالی پایین 

• در موارد ورم شدید، اختلالات تنفسی و اسهال نیز دیده می‌شود. 

• از جمله علائم دیگر بیماري می‌توان به ادرار کف آلود، بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، خستگی، بی حالی، رنگ پریدگی، افزایش وزن و افزایش قابلیت انعقاد خون اشاره کرد.

  سندروم نفروتیک چرا ایجاد می‌شود؟

علل اولیه

که به دلایل ناشناخته ساختار گلومرول آسیب می‌بیند. مانند: گلومرولواسکلروزیس و نفروپاتی ممبرانوس

علل ثانویه

مانند بیماري لوپوس و دیابت که بیشتر از 50 درصد موارد سندروم نفروتیک در بزرگسالان ناشی از علل ثانویه به ویژه‌ی دیابت است.

در بیماری دیابت قند خون کنترل نشده می‌تواند به عروق خونی در سرتاسر بدن ازجمله عروق خونی کلیه‌ها صدمه بزند. بنابراین افرادی که مبتلا به دیابت هستند باید با داشتن سبک زندگی سالم نظیر ورزش روزانه(حداقل نیم ساعت پیاده‌روی روزانه)، کاهش وزن، داشتن تغذیه سالم شامل محدود کردن خوردن غذاهای پرکالری، چرب، شور و غیره و همچنین اندازه‌گیری مداوم سطح قند خون و مراجعه مرتب به پزشک و مصرف منظم داروها دیابت خود را کنترل کرده و از عوارض آن خصوصاً مشکلات کلیوی پیشگیری نمایند.

لوپوس هم نوعی اختلال است که منجر به التهاب در پوست، مفاصل، کلیه‌ها و دیگر ارگان‌های بدن می‌شود.

گاهی هم مصرف برخی داروها مانند آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی منجر به بروز سندروم نفروتیک می‌گردند. 

سندروم نفروتیک چه عوارضی می‌تواند ایجاد نماید؟

افزایش فشارخون، ایجاد لخته‌های خون در بدن، سوءتغذیه، اختلالات مزمن کلیوی، نارسایی کلیوی، افزایش خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها (چرا که به دلیل کاهش پروتئین خون سیستم دفاعی بدن ضعیف می‌شود) از عوارض احتمالی این اختلال است.

در حدود 60 درصد از بالغین که سندروم نفروتیک پیشرفت می‌کند، نارسایی کلیه ایجاد شده و نیازمند دیالیز می‌شوند.

سندروم نفروتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص سندروم نفروتیک پس از بررسی علائم و نشانه‌های بیماری، توسط آزمایشاتی انجام می‌گیرد. از جمله آزمایش‌هایی که برای تشخیص این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد، آزمایش ادرار 24 ساعته برای تشخیص قطعی وجود پروتئین در ادرار می‌باشد. علاوه بر پروتئین، چربی و گلبول قرمز نیز ممکن است در ادرار دیده شود. در آزمایشات خون کاهش آلبومین، افزیش کلسترول، گلوکز و اوره دیده می‌شود. هم‌چنین ممکن است برای تشخیص انواع سندروم نفروتیک بنا بر نیاز بیمار و تشخیص پزشک سونوگرافی و نمونه‌برداری از کلیه برای تشخیص انواع سندرم نفروتیک بنا بر نیاز بیمار و تشخیص پزشک انجام می شود.

سندروم نفروتیک چگونه درمان می‌شود؟

هدف از درمان، کاهش ترشح پروتئین در ادرار، جلوگیری از عفونت و کم شدن تورم و ادم می‌‌باشد. درمان دارویی، در مراحل اولیه، درمان با کورتون‌‌ها آغاز می‌‌شود. اصلی‌ترین داروی این گروه، قرص پردنیزولون می‌‌باشد که باید طبق دستور پزشک و در زمان تعیین شده مصرف شود. اغلب بیماران به این دارو خیلی خوب پاسخ می‌‌دهند و دفع پروتئین طی دو تا سه هفته مهار می‌‌شود.

اما در صورت عود مجدد بیماری و عدم پاسخ بیمار به کورتون، از داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی مثل سیکلوفسفامید یا سیکلوسپورین استفاده می‌‌شود. در صورتی که ورم شدید منجر به بروز عوارض گوارشی و تنفسی شود، از داروهای ادرارآور مثل فورزماید(لازیکس) استفاده می‌‌شود.

 تغذیه و رژیم غذایی در مبتلایان به سندرم نفروتیک:

•  مقدار نمک مصرفی خود را برای پیشگیری از ورم و کنترل فشار خون خود محدود کنید. در طی روز حداکثر مجاز به مصرف نصف قاشق چای‌خوری نمک هستید. 

• جهت بهبود طعم غذاها از آبلیموی طبیعی که فاقد نمک است، آب سایر مرکبات ترش مانند آب نارنج، آب گوجه فرنگی طبیعی و غیره استفاده نمایید. 

• از مصرف مواد غذایی حاوی نمک مانند خیارشور، ترشی شور، غذاهای نمک سود، غذاهای دودی، رب، سس گوجه فرنگی، غذاهای آماده کنسرو شده، چیپس، پفک، انواع مغزهای شور، سوسیس و کالباس، زیتون پرورده، دوغ‌های موجود در بازار و به طور کلی هر غذای آماده‌ای که در تهیه‌ی آن نمک به‌ کار رفته است، خودداری نمایید.

• از مصرف روغن‌ها و چربی‌های جامد پرهیز نمایید. جهت پخت و پز از روغن‌های گیاهی مایع استفاده نمایید و بهترین روغن در این زمینه روغن کلزا (یا روغن کانولا) می‌باشد.

• از مصرف غذاهای سرخ شده در روغن، غذاهای پر چرب، غذاهای آماده از جمله پیتزا پرهیز نمایید. بهتر است غذاهایتان را تا حد امکان به صورت آب پز، بخار پز یا کبابی تهیه نمایید.

• از مصرف چربی گوشت‌ها، پوست مرغ، پوست ماهی، لبنیات پر چرب، سس‌های سفید، کله و پاچه، دل، قلوه، جگر، مغز، زرده‌ی تخم مرغ، میگو، کره، خامه، شیرینی‌های خامه‌ای و چیپس پرهیز نمایید. در هفته حداکثر یک تا دو عدد تخم مرغ بیشتر مصرف نکنید. 

• بهتر است بخش بیشتر گوشت مصرفی‌تان، از نوع گوشت سفید(مرغ و ماهی) باشد.

• توصیه می‌شود از پروتئین سویا، به عنوان بخشی از واحدهای گروه گوشت خود استفاده نمایید چراکه این امر در کاهش دفع ادراری پروتئین موثر است. 

• پزشکتان ممکن است بر اساس شرایط شما، محدودیت در مصرف مایعات را به شما پیشنهاد دهد. 

• به علت مصرف داروهای ادرار آور ممکن است سطح پتاسیم خون کاهش یابد، بنابراین سعی کنید در رژیم غذایی خود مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند  موز، گوجه فرنگی، آلو، کیوی، اسفناج وغیره را بگنجانید.