سلآموز بیاموز تا سالم باشی

افت قند خون (هیپوگلایسمی) چیست؟

 افت قند خون حالتی بسیار شایع در افراد دیابتی است که داروهای پایین آورنده قند خون دریافت می کنند و زمانی اتفاق می افتد که سطح قند خون پایین می آید. افت قند خون خفیف، معمولا به زمانی گفته می شود که قند خون به کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر برسد. معمولا علائم خفیف تر افت قند خون در قند خون 50-60 میلی گرم در دسی لیتر و علائم شدیدتر در قند خون کمتر از 40 میلی گرم در دسی لیتر رخ می دهد.

به طور میانگین، مبتلایان به دیابت نوع 1 هفته ای یک تا دو بار دچار افت قند خون می شوند و این حالت در مبتلایان به دیابت نوع 2 بسیار کمتر اتفاق می افتد. در افراد غیر دیابتی، بدن قبل از اینکه قند خون پایین بیاید ترشح انسولین را متوقف می کند، اما در افراد دیابتی به ویژه آنهایی که انسولین دریافت می کنند، کنترلی در آزاد سازی انسولین دریافتی وجود ندارد.

علائم به وجود آورنده افت قند خون عبارتند از:

• تزریق انسولین زیاد (انسولین کارش را که همان پاکسازی قند از خون است، حتی اگر منجر به افت قند خون شود انجام می دهد)
•  فعالیت بدنی زیاد
•  دریافت کم کربوهیدرات
•  دریافت غذا با تاخیر
•  مصرف الکل با تاخیر

افت قند خون معمولا قبل از وعده های غذایی، بعد یا در حین انجام فعالیت بدنی شدید و یا زمانی که انسولین به حداکثر میزان فعالیت خود رسیده است اتفاق می افتد. در بعضی موارد نیز فرد در نیمه شب و هنگام خواب دچار افت قند خون می شود.

آیا افت قند خون در شب خطرناک است؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است که سوالات زیر را در خود ارزیابی نمایید:

•  لباس یا ملافه خوابتان نمناک می گردد? یعنی زیاد عرق می کنید؟
•  در خواب کابوس می بینید؟
•  وقتی بیدار می شوید احساس خستگی یا سردرد دارید؟

اگر پاسخ شما به سوالات فوق مثبت است بهتر است قندخونتان را 2-3 بار در شب اندازه گیری نمایید و سعی نمایید، غذا، فعالیت بدنی و میزان داروهایتان را با هم تنظیم کنید. واکنش افراد مختلف نسبت به کاهش قند خون متفاوت است. بنابراین بهتر است نشانه های بدن خود را بشناسید و بدانید که بهترین راه تشخیص افت قند خون، اندازه گیری قند خون است.

علائم اولیه افت قند خون عبارتند از:

تشخیص علائم اولیه افت قند خون اغلب دشوار است. اگر به دفعات دچار افت قند خون می شوید، به ویژه وقتی سالهاست که دیابت دارید ممکن است توانایی تشخیص علائم اولیه را از دست داده باشید و بدین ترتیب در معرض افت قند خون باشید.

چگونه می توان افت قند خون را درمان کرد؟

در مرحله اول قند خونتان را اندازه بگیرید، علائم را جدی بگیرید و به سرعت درمان را شروع کنید. اگر افت قند خون شدید دارید اما هنوز هوشیار هستید باید قندی دریافت کنید که به سرعت از دستگاه گوارش جذب می شود. بهتر است همیشه قند همراه خود داشته باشید، در این حالت از مصرف شکلات و آب نبات اجتناب کنید زیرا چربی آن مانع جذب سریع قند می شود.

در مرحله دوم یکی از موارد زیر را مصرف و 15 دقیقه صبر کنید.

•  حدود 3 تا 4 حبه قند
•  نصف لیوان آبمیوه 
•  یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل

قند خونتان را اندازه بگیرید، اگر افزایش نیفتاده بود این کار را تکرار نمایید و زمانی که قندتان بالا رفت یک میان وعده مانند نان و پنیر مصرف کنید.

در مرحله سوم اگر به علائم افت قند خون بی تفاوت باشید دچار افت قند خون شدید می شوید و هوشیاری خود را از دست خواهید داد. در این هنگام به قدری بیقرار می شوید که هرگونه کمکی را نمی پذیرید. اگر بیهوش شوید فرد دیگری باید وارد عمل شود. نمی توانید چیزی بخورید یا بنوشید، اما قند خونتان باید به سرعت بالا رود. مطمئن ترین راه دریافت گلوکاگون تزریقی است.

گلوکاگون چیست؟

گلوکاگون هورمونی است که توسط پانکراس و به منظور افزایش قند خون ترشح می شود. از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز است گلوکاگون داشته باشید یا خیر، اگر پاسخ مثبت است آن را تهیه نمایید و از اطرافیانتان بخواهید چگونگی کار کردن با آن را یاد بگیرند. کیت گلوکاگون حاوی یک سرنگ از پیش پر شده با آب مقطر، یک ویال حاوی 1 میلی گرم  پودر گلوکاگون و دستورالعمل استفاده از کیت گلوکاگون می باشد. تاریخ مصرف روی کیت را چک نمایید. پس از تزریق گلوکاگون احتمال دارد دچار تهوع شوید. بنابراین بهتر است سرتان را بالاتر از معده قرار دهید. بدن خود را باید طی مدت 5 تا 20 دقیقه به گلوکاگون پاسخ دهد. اگر بدنتان به تزریق اول پاسخ نداد، باید تزریق بعدی انجام گیرد.

حتما بخوانید: مهمترین نکات تغذیه ای که هر فرد مبتلا به دیابت باید بداند!