سلآموز بیاموز تا سالم باشی

به نقل از کانال رسمی دکتر ملک زاده، نزدیک به نیمی از افرادی که با شکایت یبوست به پزشک مراجعه می‌کنند، واقعاً یبوست ندارند. اغلب این افراد از میزان و یا نحوه دفع مدفوع شکایت دارند. تعداد دفعات اجابت مزاج در افراد از 3 بار در روز تا 3 بار در هفته، محدوده طبیعی تلقی می‌شود. به همین دلیل کاهش در تعداد دفعات اجابت مزاج در هر فرد نسبت به وضعیت معمولی او باید یبوست تلقی شود. حجم و شکل مدفوع نیز بستگی کامل به نوع رژیم غذایی فرد دارد و کاهش قابل توجه مواد فیبری در غذا می تواند منجر به مدفوع کم حجم و خشک شود که با تغییر رژیم غذایی اصلاح می‌شود.

• میزان مدفوع شبانه‌ روز در فرد سالم چقدر است؟

میزان مدفوع در یک فرد سالم معادل 400-200 گرم در 24 ساعت است. حدود 75 درصد وزن مدفوع، آب و 25 درصد دیگر مواد جامد است. محتویات مواد جامد مدفوع عمدتا از لاشه میکروب ها و مواد فیبری تشکیل شده است. بنابراین وزن و قوام مدفوع در هر فرد بستگی به میزان آب موجود در آن و حجم مواد فیبری دارد.

علائم یبوست چیست؟

• احساس نفخ و گاز
• احساس نیاز به دفع فوری مدفوع و ناتوانی در دفع کامل
• تهوع
• درد شکم و گرفتگی عضلات شکم

  علل یبوست چیست؟

• مصرف غذای کم فیبر و کم آب
• در مسافرت معمولا رژیم غذایی عادی عوض و یبوست ایجاد می‌شود.
• خانم های حامله اغلب یبوست پیدا می کنند.
• کم تحرکی
• استفاده نادرست از مسهل‌ها
• مصرف داروهای خاص (از قبیل داروهای ضد درد و آنتی هیستامین ها)
• عدم اختصاص وقت کافی برای عمل دفع
• بیماری‌هایی از قبیل دیابت و کم‌کاری تیروئید

بیشتر اوقات علت یبوست یک مسأله جدی نیست اما در موارد نادر، یبوست مزمن ممکن است علامت انسداد یا ناهنجاری در روده بزرگ باشد. پزشک شما می تواند برای بررسی علت یبوست شما را تحت آزمایش قرار دهد تا علت زمینه ای را پیدا کند.

سابقه پزشکی شما برای تشخیص علت یبوست مهم است! مانند موارد زیر: 

• اخیرا چه داروهایی مصرف کرده‌اید؟ (مسکن،ضدافسردگی ..)
• چه مدت است که این علایم را دارید؟
• فعالیت معمول شما چقدر است؟
• آیا مشکلات پزشکی دیگری دارید؟
• آیا شما معمولا از مسهل یا تنقیه استفاده می کنید؟
• آیا همزمان با دفع مدفوع، درد و یا خونریزی دارید؟

 آزمایش های لازم برای تشخیص یبوست: 

برای کنار گذاشتن علل جدی یبوست معایناتی انجام می‌شود. معمولا نمونه مدفوع و خون جهت آزمایش گرفته می‌شود. انجام سیگموئیدسکوپی ممکن است لازم باشد. طی این آزمون، پزشک درون روده بزرگ شما را به وسیله یک دستگاه مشاهده می کند. ممکن است یک عکس برداری ویژه با اشعه ایکس که تنقیه با باریم نامیده می شود، نیز انجام شود. برای این آزمون روده بزرگ توسط محلول باریم‌دار پر می شود. در مواردی زمان تخلیه روده بزرگ را می توان با دادن نشانگرها و گرفتن عکس هایی از روده بزرگ محاسبه کرد.

یبوست را چگونه می توان درمان کرد؟

• هرگز از انگشت یا آب شیلنگ برای کمک به دفع مدفوع استفاده نکنید.
• فیبر بیشتری بخورید. مواد فیبردار حجم مدفوع را زیاد و دفع آن را از روده بزرگ تسریع می‌کند.
• مایعات کافی بنوشید.
• روزانه از سالاد و کاهو همراه با یک قاشق غذاخوری سبوس گندم به علاوه روغن زیتون و آب لیمو استفاده کنید.
•  مصرف برنج را محدود کنید و از نان جو و سنگک استفاده نمایید.
• مرتب ورزش کنید.
• از مصرف خودسرانه مسهل‌ها خودداری نمایید.
• مسهل‌ها روده بزرگ را تحریک می‌کنند تا سریع‌تر کار کند. مصرف مداوم مسهل‌ها می‌تواند سبب کش آمدن و ضعیف شدن روده بزرگ شود و نهایتا ممکن است روده بزرگ بدون آنها اصلا کار نکند. پزشکتان می‌تواند به شما در قطع وابستگی به مسهل‌ها کمک کند.
• میوه و سبزیجات را به اندازه کافی و چند وعده در شبانه‌روز مصرف کنید.

معالجه یبوست شدید و مقاوم

اکثر قریب به اتفاق افرادی که یبوست دارند با درمان های معمولی خوب می شوند. وقتی یبوست شدید باشد و بیمار با درمان‌های معمول بهبودی پیدا نکند لازم است بررسی دقیق‌ تری از جمله اندازه گیری مدت زمان عبور مواد از روده بزرگ با عکس برداری مخصوص انجام شود و براساس نتیجه کار، در مورد درمان طبی و یا جراحی روده بزرگ تصمیم‌ گیری می‌شود.