آزمایش آمنیوسنتز چرا و چگونه در دوران بارداری انجام می شود؟
-
نویسنده: مریم امیدی - نظرات: 1
- بازدید ها: 11893
- تاریخ : 1396/11/25
آمنیوسنتز روشی برای تشخیص بیماری‌های جنین قبل از تولد است. آزمایش آمنیوسنتز در بارداری عبارت است از خارج کردن مقدار کمی از مایع آمنیوتیک از کیسه آمنیون. کیسه آمنیون کیسه‌ای است شبیه یک بالون که جنین را احاطه کرده و داخل این کیسه از مایع آمنیون پرشده و جنین در آن شناور است. مایع آمنیون به عنوان ضربه گیر عمل می‌کند و از چسبیدن جنین به دیواره رحم جلوگیری کرده و حرکات جنین را امکان‌پذیر می‌کند.
حتماً بخوانید: استرس در دوران بارداری را جدی بگیرید!
داخل این مایع سلولهای جنینی وجود دارد. این سلول‌ها حاوی اطلاعات ژنتیکی مهمی درباره کاریوتیپ جنین است. کاریوتیپ، تصویری از کروموزوم‌های داخل سلول است که تعداد، اندازه و شکل کرموزوم‌ها را نشان می‌دهد، به این ترتیب می‌توان نقایص کروموزومی که باعث تولد نوزاد نابهنجار می‌شود، را تشخیص داد.
آیا همه زنان باردار باید آمنیوسنتز را انجام دهند؟
آمنیوسنتز برای همه مادران باردار توصیه نمی‌شود بلکه تنها در مادرانی انجام می‌گیرد که سن آنان بالای ۳۵ سال باشد یا در بررسی غربالگری سندرم داون یا شیوه‌های دیگر غربالگری در زمره بارداری‌های پر خطر طبقه بندی شده باشند. آمنیوسنتز علاوه بر بررسی از نظر سندرم داون و بیماری‌های کروموزومی به منظور تعیین وضعیت جنین از نطر ابتلا به سایر بیماری‌های ژنتیکی نیز کاربرد دارد. در این موارد می‌بایست وضعیت ژنتیکی خانواده و افراد مبتلا از قبل تعیین شده باشد. به طور کلی از جمله علل مهم برای انجام آمنیوسنتز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سن بالای 35 سال مادر
- سطح غیر طبیعی مارکرهای بیوشیمییایی
- نتایج غیر طبیعی در سونوگرافی
- سابقۀ فامیلی مثبت برای اختلالات ژنتیکی
- حاملگی‌هایی با ریسک ناهنجاری‌های کروموزومی
آمنیوسنتز در مادرانی که مبتلا به ایدز هستند چون ممکن است باعث انتقال عفونت شود و یا در مادرانی که جفت در مسیر ورود سوزن قرار گرفته باشد، توصیه نمی شود.
آمنیوسنتز در چه زمانی در بارداری انجام می شود؟
این آزمایش روشی تهاجمی است که بین هفته های 14 تا 18 بارداری انجام می شود. با توجه به کم بودن مقدار مايع آمنيوتيک قبل از هفته 14 حاملگی، انجام آمنيوسنتز ممكن است امکان پذير نباشد و در سنین بارداری بالاتر از 18 هفتگی نیز به دليل كاهش سلولهای جنينی فعال ممكن است با عدم رشد مناسب سلول های جنينی و تاخير در جواب آزمايش همراه باشد. بنابراین بهترین زمان 14 تا 18 هفتگی است.
آمنیوسنتز چگونه انجام می شود؟
انجام آمنیوسنتز حدود 15 تا 30 دقیقه زمان می‌برد. در این روش پزشک بعد از ضدعفونی کردن و بی‌حس کردن پوست شکم با استفاده از سونوگرافی محل قرار گرفتن جفت و جنین را تعیین می‌کند و با یک سوزن باریک و بلند از روی دیواره شکم وارد حفره آمنیون شده و 30 سی‌سی از مایع را داخل سوزن مخصوص می‌کشد و برای غربالگری به آزمایشگاه می‌فرستد. نتیجه آزمایش 2 تا 3 هفته بعد آماده می‌شود. بر اساس تحقیقات دقت و صحت بررسی کروموزومی این آزمایش، بسیار بالاست.
آمنیوسنتز برای تشخیص چه بیماری هایی در جنین کاربرد دارد؟
- سندرم داون و سایر اختلالات کروموزومی
- اسپاینا بیفیدا (نقص در تشکیل کامل ستون فقرات و بیرون زدگی نخاع)، آنسفالی (اشکال در تشکیل کامل مغز)، و سایر نقائص ساختمان بدن هنگام تولد.
- بررسی اثرات ناسازگاری Rh خون مادر و جنین
- عدم بلوغ کامل ریه‌ها
آمنیوسنتز چه عوارضی می تواند داشته باشد؟
آمنیوسنتز با خطراتی همراه است. صدمه دیدن جفت و جنین و عفونت از جمله عوارضی هستند که ممکن است ادامه بارداری را به مخاطره بیندازند. اگر مادر RH منفی (گروه خون منفی) باشد تزریق آمپول روگام لازم است.
در طول آمنیوسنتز شما کاملا هوشیار هستید. نیاز به بی‌هوشی یا بی‌حسی نیست. درد و ناراحتی نیز وجود ندارد ولی گاهی اوقات هنگام استفاده از سوزن ممکن است درد اندکی ایجاد شود. بعد از پایان آمنیوسنتز باید حدود 20 دقیقه استراحت کنید. آمنیوسنتز احتمال سقط جنین را یک درصد افزایش می‌دهد.
نتیجه آزمایش آمنیوسنتز چگونه تفسیر می شود؟
در مورد ناهنجاری های کروموزومی مادرزادی، نتایج حاصل از آمنیوسنتز، بیش از 99 درصد قابل اطمینان است اما در مورد اختلالات مادرزادی با علل نامشخص مثل عارضه ی لب شکری، اختلالات ذهنی و آسیب های قلبی عروقی، آمنیوسنتز کاربردی ندارد. اگر نتیجه آزماش منفی بود، نشان دهنده این است که جنین مشکل کروموزمی ندارد. البته همه نقایص جنینی با آمنیوسنتز قابل تشخیص نیست. برخی از نقایص جنینی تنها با بررسی پس از تولد قابل تشخیص است.
در صورت مثبت بودن نتیجه تست، نیاز به بررسی‌های بیشتری وجود دارد.
